Badania z wykorzystaniem ankiet – papierowe czy elektroniczne?
Badania ankietowe to jedno z najczęściej stosowanych narzędzi w naukach społecznych, marketingu i analizie opinii publicznej. Dzięki nim możemy zbierać dane od dużych grup respondentów w stosunkowo krótkim czasie. Współczesne technologie dają nam możliwość wyboru między tradycyjną ankietą papierową a nowoczesnymi ankietami elektronicznymi. Która z tych form jest lepsza? Odpowiedź zależy od kontekstu badania i grupy docelowej.
Ankieta jako badanie deklaratywne
Ankieta jest metodą badania deklaratywnego, co oznacza, że opiera się na odpowiedziach udzielonych przez respondentów, a nie na obserwacji ich rzeczywistych zachowań. Odpowiedzi są subiektywne i mogą podlegać różnym wpływom, takim jak skłonność do udzielania społecznie pożądanych odpowiedzi czy błędy pamięciowe. Z tego powodu ankiety są często uzupełniane innymi metodami badawczymi, takimi jak analiza treści czy badania eksperymentalne.
Ankieta papierowa – zalety i wady
- Dostępność dla wszystkich respondentów – nie wymagają dostępu do Internetu ani umiejętności obsługi komputera.
- Większa kontrola nad środowiskiem badania – w badaniach terenowych czy kontrolowanych warunkach laboratoryjnych można łatwo zadbać o to, by respondent skupił się na wypełnianiu ankiety.
- Możliwość zadawania pytań przez ankietera – w przypadku wątpliwości ankieter może udzielić dodatkowych wyjaśnień.
Wady ankiet papierowych:
- Czasochłonność przetwarzania danych – wymagają ręcznego wprowadzania odpowiedzi do systemu, co zwiększa ryzyko błędów.
- Koszty druku i dystrybucji – w przypadku dużych próbek koszty mogą być znaczące.
- Mniejsza anonimowość – respondenci mogą czuć się mniej swobodnie w udzielaniu odpowiedzi w obecności ankietera.
Ankieta elektroniczna – zalety i wady
- Automatyczna analiza danych – odpowiedzi są zapisywane w bazie danych i mogą być natychmiast analizowane.
- Niższe koszty – brak wydatków na druk i dystrybucję.
- Szybsza realizacja – respondent może wypełnić ankietę w dogodnym dla siebie czasie, a wyniki są dostępne natychmiast.
Wady ankiet elektronicznych:
- Wymagany dostęp do Internetu – może być problemem dla niektórych grup respondentów.
- Ryzyko niskiej jakości danych – w badaniach online trudniej kontrolować, czy respondent rzeczywiście uważnie czyta pytania.
- Problemy z bezpieczeństwem – dane zbierane online muszą być odpowiednio zabezpieczone.
Ankiety na różnych etapach badań
- Ankieta przed badaniem – stosowana w celu oceny początkowego stanu wiedzy, postaw lub zachowań respondentów.
- Ankieta rekrutacyjna – stosowana na początku badania, w celu doboru odpowiednich respondentów.
- Ankieta w trakcie badania – służąca do monitorowania postępów i zmian.
- Ankieta po badaniu – przeprowadzana na końcowym etapie, w celu zebrania informacji zwrotnych.
W zależności od etapu badania oraz grupy respondentów mogą być stosowane zarówno ankiety papierowe, jak i elektroniczne. W niektórych przypadkach badacze decydują się na łączenie obu metod, aby zwiększyć dostępność badania oraz poprawić kompletność zebranych danych.
Ankiety w badaniach biometrycznych i triangulacja metod
Ankiety są często wykorzystywane w badaniach biometrycznych, gdzie łączone są z danymi fizjologicznymi. Takie połączenie metod nazywane jest triangulacją, czyli zastosowaniem różnych technik badawczych w celu zwiększenia wiarygodności wyników.
W Laboratorium Badań Medioznawczych UW rekrutacja uczestników najczęściej odbywa się poprzez panel SONA UW oraz dedykowane formularze w LimeSurvey. Podczas badania, w celu integracji ankiety z danymi biometrycznymi, wykorzystujemy moduł iMotions Survey Module.
